در حقوق ایران در نتیجه ضرورتهای اجتماعی، نوعی از قراردادهای نمونه رواج یافته که قانون گذار یا خودش آن را تصویب کرده یا مرجع رسمی دیگری را به تهیه فرم قرارداد مکلف یا مجاز کرده است. این نوع قرارداد، شایسته خلق نامی جدیـد اســت که شاید به کارگیری اصطلاح قراردادهای نمونه با منشأ قانونی در مورد آن مناسب باشد.  در مواردی که قانون‌گذار، متن قراردادی را در خصوص موضوعی مشخص، تصویب …

ادامه مطلب

قرارداد الحاقی به آن دسته از قراردادها گفته می‌شود که در آن یکی از طرفین قرارداد به دلیل موقعیت اقتصادی برتری که به موجب قوانین و یا در نتیجه کنش‌های اقتصادی برایش ایجاد شده، سعی در تحمیل شروط مورد نظر خود به طرف دیگر قرارداد دارد و طرف دیگر نیز صرفاً توانایی الحاق به قرارداد را دارد و نه امکان گفتگو و چانه‌زنی بر روی شروط آن را. به این …

ادامه مطلب

چنانچه طرفین یک قرارداد، ضرر و زیان را در هنگام انعقاد عقد اصلی و پیش از ورود خسارت، به طور صریح تعیین کرده باشند، پرداخت این خسارت یا بوسیله ضررزننده است که از آن به شرط وجه التزام یاد می‌شود و یا بوسیله شخص ثالث است که از آن به بیمه یاد می‌گردد. فرق وجه التزام و ضرر و زیان وجه التزام با ضرر و زیان و خسارت انجام ندادن …

ادامه مطلب

خسارت قراردادی از اصطلاحات علم حقوق بوده و به موردی اطلاق می‌شود که به موجب تعهدی لازم الاجراء در حین قرارداد، شخصی به‌لحاظ عهدشکنی ناگزیر از جبران خسارت به طرف مقابل در معامله می‌شود. قانونگذار با تعبیه ساز و کارهایی از یک طرف امنیت و سرعت اجرای قراردادها را تامین نموده، و از طرف دیگر به عنوان عاملی بازدارنده به کاهش میزان دعاوی ناشی از تخلفات قراردادی توجه کرده است. …

ادامه مطلب

بر خلاف آنچه از ظاهر عبارت بند ١ ماده ١٩٠ قانون مدنی بر می آید قصد و رضا دو ماهیت مستقل اند و وجود و عدم هر کدام در عقد تأثیری متفاوت با دیگری دارد. رضا که شوق به ایجاد وضع جدید است شرط نفوذ عقد، و قصد که عبارت است از ایجاد وضع جدید در عالم تصور، شرط صحت آن است. بر خلاف قصد که وجود آن حین انعقاد …

ادامه مطلب

منظور از تعدیل همان طور که از نامش پیداست آن است که عوضين مورد تعهد، متعادل شوند. مسلماً فرض این است که قرارداد در زمان انعقاد و در شرایط عادی متعادل است و هر کس براساس توان و شایستگی و اهلیتی که از آن برخوردار است، می تواند قرارداد متوازنی را منعقد کند؛ با وجود این گاه در قراردادهایی که اجرایشان به طول می انجامد حوادثی غیر منتظره، غیر قابل …

ادامه مطلب

  اقاله در فقه و حقوق تراضی دو طرف عقد است بر انحلال آن. پس، رضایت دو طرف معامله برای از بین بردن عقد لازم و ضروری می‌باشد. بدین صورت هر کدام از طرفین معامله چیزی را که به طرف دیگر داده است پس می‌گیرد. اقاله در لغت، مصدر باب افعال از ریشۀ «قول» به معنای فسخ، برانداختن، توافق، توافق را از میان بردن می‌باشد. قانون مدنی اقاله و تفاسخ …

ادامه مطلب

فسخ در لغت به معنای نقض، زایل گردانیدن، تباه كردن و شكستن آمده است. فسخ كه به آن انحلال ارادی قرارداد نیز گفته می‌شود، در اصطلاح حقوقی عبارت است از پایان دادن حقوقی به قرار داد به وسیله یكی از دو طرف قرارداد یا شخص ثالث. فسخ یا انحلال ارادی قرارداد از حیث جایگاه حقوقی یكی از مباحث اسباب سقوط تعهدات و قراردادها می‌باشد. بحث فسخ قرارداد، اختصاص به عقود …

ادامه مطلب

  واژه «شرط» از اصطلاحاتی است که در معنی و مفهوم آن اختلاف زیادی شده است. در علوم مختلف از آن تعریف شده و اهمیت فراوانی در زندگی روزمره مردم دارد. چرا که روابط حقوقی اشخاص اغلب مبتنی بر شروط است و از کاربردی‌ترین واژه‌های حقوقی در معاملات مردم است. به‌طوری‌ که کمتر قراردادی بدون شرط و التزامات طرفین تنظیم می‌شود. بخش عمده‌ای از قراردادهای امروزی را شروط مندرج در …

ادامه مطلب

  ثَمَن به معنی بهای کالای مورد معامله است. از این عنوان در باب تجارت و به مناسبت در برخی دیگر از ابواب معاملات و نیز عبادات سخن رفته است. با توجه به تعریف فوق ابتدا به تشریح و تعریف معامله پرداخته میشود. معامله (اخص)، به معنای عقود و ایقاعات است؛ یعنی هر امر اعتباری که وجودش در خارج، بر قصد و رضایت و انشا متوقف باشد، چه انشای دو …

ادامه مطلب

قبض قبض، مصدر ثلاثی مجرد از «قبض، يقبض» و در لغت به معناي به دست گرفتن و به معناي گرفتن با تمام كف دست آمده است و همچنين به معناي تملیک، تملّك و تصرّف و جمع شدن به كار رفته است. معنای لغوی قبض قبض در لغت اخذ مطلق یا گرفتن به دست یا گرفتن به تمام کف می باشد. (ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، ج ۵، ص ۵۰. …

ادامه مطلب

وقایع حقوقی وقایع حقوقی، از اصطلاحات علم حقوق بوده و به معنای تعهداتی است که منشا آنها خارج از اراده فرد است؛ به عبارت دیگر واقعه حقوقی تعهدی است که به فرد نسبت داده می‌شود در حالی که این موضوع ممکن از خارج اراده فرد باشد. وقایع حقوقی دو قسم هستند: ۱. وقایعی که بدون اراده شخص ایجاد می‌شوند، مثل تولد و مرگ، ۲. وقایعی که ایجاد آن‌ها به اراده …

ادامه مطلب

  انشاء اثر حقوقی هر گاه با یک اراده انجام شود، ایقاع نامیده می‌شود. پس اولاً؛ آنچه صورت می‌پذیرد کار ارادی و برای هدف خاصی است. ثانیاً؛ ایقاع با یک اراده واقع می‌شود و نیاز به توافق ندارد، مثل طلاق. (کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی (اعمال حقوقی) دوره مقدماتی، ص۴۸۷). ▪️ وجه اشتراک ایقاع و عقد وصف مشترک ایقاع و عقد آن است که ارادۀ شخص، رکن اصلی آن‌ها است و …

ادامه مطلب

عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر، تعهد به امری نمایند یا مالی را تملیک کنند که مورد قبول آن‌ها قرار گیرد. (امامی، حسن، حقوق مدنی، ج۴، ص۱۶، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۳، چاپ هفدهم.) ▪️ انواع عقد همان‌طور که ماده ۱۸۴ اشاره می‌کند رابطه حقوقی که بین طرفین عقد در عقود مختلف پدید می‌آید، متفاوت از هم می‌باشد. بنابراین عقود تقسیم …

ادامه مطلب

هنگامی که عقد بیع منعقد می‌شود نخستین التزامی که به موجب قرارداد بر عهدۀ بایع قرار می‌گیرد تسلیم مبیع است. تسلیم در لغت به معنای گردن نهادن، سلام گفتن، (کاتوزیان، محمدعلی، فرهنگ کاتوزیان، ج۱، ص۱۹۵، چاپ ۳، بهار ۸۳، چاپخانه کامران.) واگذار کردن و سپردن (عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، ج۱، ص۵۷۵، انتشارات امیرکبیر، ۸۶) است و معنای حقوقی آن از معنای لغوی دور نیفتاده است. اثر حقوقی تسلیم این …

ادامه مطلب

آثار حقوقی بیع از مباحث علم حقوق بوده و منظور از بیع، تملیک عین به عوض معلوم است. بنابر تعریف بیع، عوض باید عین باشد و منفعت و عمل نمی‌تواند به عنوان عوض در بیع واقع شود. بر اساس قانون مدنی ایران به مجرد وقوع بیع مشتری مالک مبیع و بایع مالک ثمن شده و بایع را ضامن درک مبیع و مشتری را ضامن درک ثمن قرار می‌دهد. عقد بیع، …

ادامه مطلب

  اعمال حقوقی ، جمع عمل حقوقی است که یکی از منشأهای ایجاد تعهد بوده و فرد در آن با اراده خود، خودش را متعهد می‌کند تا کاری را انجام دهد؛ مثلا بستن قرارداد اجاره یک عمل حقوقی است به این ترتیب که دو نفر (موجر و مستاجر) با اراده خود، در مقابل طرف دیگر متعهد می شوند (موجر خود را به تحویل ملک برای مدت معین به مستاجر متعهد …

ادامه مطلب

  اكراه به معنای واداشتن كسی با تهدید و زور به كاری می باشد. بحث اكراه در بيشتر باب‌هاى فقهى اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام مطرح شده كه به محورهاى مهم آن اشاره مى‌كنيم. ▪️ اکراه عبارت است از وادار کردن فرد بر کاری که اگر بیم از زیان مادّی، معنوی و یا جسمیِ ناشی از تهدید اکراه کننده نبود، آن را انجام نمی‌داد. ▪️ با توجه به …

ادامه مطلب