ثَمَن به معنی بهای کالای مورد معامله است. از این عنوان در باب تجارت و به مناسبت در برخی دیگر از ابواب معاملات و نیز عبادات سخن رفته است. با توجه به تعریف فوق ابتدا به تشریح و تعریف معامله پرداخته میشود. معامله (اخص)، به معنای عقود و ایقاعات است؛ یعنی هر امر اعتباری که وجودش در خارج، بر قصد و رضایت و انشا متوقف باشد، چه انشای دو …

ادامه مطلب

قبض قبض، مصدر ثلاثی مجرد از «قبض، يقبض» و در لغت به معناي به دست گرفتن و به معناي گرفتن با تمام كف دست آمده است و همچنين به معناي تملیک، تملّك و تصرّف و جمع شدن به كار رفته است. معنای لغوی قبض قبض در لغت اخذ مطلق یا گرفتن به دست یا گرفتن به تمام کف می باشد. (ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، ج ۵، ص ۵۰. …

ادامه مطلب

وقایع حقوقی وقایع حقوقی، از اصطلاحات علم حقوق بوده و به معنای تعهداتی است که منشا آنها خارج از اراده فرد است؛ به عبارت دیگر واقعه حقوقی تعهدی است که به فرد نسبت داده می‌شود در حالی که این موضوع ممکن از خارج اراده فرد باشد. وقایع حقوقی دو قسم هستند: ۱. وقایعی که بدون اراده شخص ایجاد می‌شوند، مثل تولد و مرگ، ۲. وقایعی که ایجاد آن‌ها به اراده …

ادامه مطلب

  انشاء اثر حقوقی هر گاه با یک اراده انجام شود، ایقاع نامیده می‌شود. پس اولاً؛ آنچه صورت می‌پذیرد کار ارادی و برای هدف خاصی است. ثانیاً؛ ایقاع با یک اراده واقع می‌شود و نیاز به توافق ندارد، مثل طلاق. (کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی (اعمال حقوقی) دوره مقدماتی، ص۴۸۷). ▪️ وجه اشتراک ایقاع و عقد وصف مشترک ایقاع و عقد آن است که ارادۀ شخص، رکن اصلی آن‌ها است و …

ادامه مطلب

عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر، تعهد به امری نمایند یا مالی را تملیک کنند که مورد قبول آن‌ها قرار گیرد. (امامی، حسن، حقوق مدنی، ج۴، ص۱۶، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۳، چاپ هفدهم.) ▪️ انواع عقد همان‌طور که ماده ۱۸۴ اشاره می‌کند رابطه حقوقی که بین طرفین عقد در عقود مختلف پدید می‌آید، متفاوت از هم می‌باشد. بنابراین عقود تقسیم …

ادامه مطلب

هنگامی که عقد بیع منعقد می‌شود نخستین التزامی که به موجب قرارداد بر عهدۀ بایع قرار می‌گیرد تسلیم مبیع است. تسلیم در لغت به معنای گردن نهادن، سلام گفتن، (کاتوزیان، محمدعلی، فرهنگ کاتوزیان، ج۱، ص۱۹۵، چاپ ۳، بهار ۸۳، چاپخانه کامران.) واگذار کردن و سپردن (عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، ج۱، ص۵۷۵، انتشارات امیرکبیر، ۸۶) است و معنای حقوقی آن از معنای لغوی دور نیفتاده است. اثر حقوقی تسلیم این …

ادامه مطلب

آثار حقوقی بیع از مباحث علم حقوق بوده و منظور از بیع، تملیک عین به عوض معلوم است. بنابر تعریف بیع، عوض باید عین باشد و منفعت و عمل نمی‌تواند به عنوان عوض در بیع واقع شود. بر اساس قانون مدنی ایران به مجرد وقوع بیع مشتری مالک مبیع و بایع مالک ثمن شده و بایع را ضامن درک مبیع و مشتری را ضامن درک ثمن قرار می‌دهد. عقد بیع، …

ادامه مطلب

  اعمال حقوقی ، جمع عمل حقوقی است که یکی از منشأهای ایجاد تعهد بوده و فرد در آن با اراده خود، خودش را متعهد می‌کند تا کاری را انجام دهد؛ مثلا بستن قرارداد اجاره یک عمل حقوقی است به این ترتیب که دو نفر (موجر و مستاجر) با اراده خود، در مقابل طرف دیگر متعهد می شوند (موجر خود را به تحویل ملک برای مدت معین به مستاجر متعهد …

ادامه مطلب

  اكراه به معنای واداشتن كسی با تهدید و زور به كاری می باشد. بحث اكراه در بيشتر باب‌هاى فقهى اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام مطرح شده كه به محورهاى مهم آن اشاره مى‌كنيم. ▪️ اکراه عبارت است از وادار کردن فرد بر کاری که اگر بیم از زیان مادّی، معنوی و یا جسمیِ ناشی از تهدید اکراه کننده نبود، آن را انجام نمی‌داد. ▪️ با توجه به …

ادامه مطلب

پس از آن‌که عقد بیع به‌ طور صحیح منعقد شد، برخی اسباب موجب انحلال و از بین رفتن عقد بیع می‌شوند (کاتوزیان، ناصر، اعمال حقوقی، ص۳۲۸).  تفاسخ تفاسخ یا اقاله به این معناست که پس از ایجاد عقد بیع، فروشنده و خریدار می‌توانند با توافق و تراضی بیع را منحل نمایند (قانون مدنی، ماده۲۸۳). اقاله شکل خاصی ندارد و با هر لفظ یا عملی که بر اقاله دلالت نماید، حاصل …

ادامه مطلب

عقد لازم عقدی است که هیچ یک از طرفین حق برهم زدن (فسخ) آن را نداشته باشد مگر در مواردی که خود قانون معین می‌نماید. (عقد لازم آن است که هیچ‌یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشد مگر در موارد معینه. قانون مدنی، ماده۱۸۵.) بنابراین فروشنده و مشتری حق ندارند عقد بیع را بر هم بزنند مگر در مواردی که به‌ موجب قانون برای یکی از طرفین …

ادامه مطلب

  ایجاب و قبول در اصطلاح علم حقوق، عبارت است از چیزی که نشانگر قصد و اراده‌ طرفین قرارداد باشد. بنابراین هر قراردادی با ایجاب و قبول منعقد می‌شود. (پس از توافق بایع و مشتری در مبیع و قیمت آن عقد بیع به ایجاب و قبول واقع می‌شود... قانون مدنی، ماده‌۳۳۹.) به عبارت دیگر، برای انعقاد هر قراردادی لازم است طرفین آن قرارداد، قصد و اراده‌ ایجاد قرارداد را داشته …

ادامه مطلب

  بیع در اصطلاح علم حقوق به معنای «تملیک عین در مقابل عوض معلوم» است. (قانون مدنی، ماده۳۳۸). وقتی که چیزی فروخته می‌شود در حقیقت در مقابل عوض معلوم به ملکیت شخص دیگری در می‌آید، به این معامله بیع گفته می‌شود. بنابراین بیع از عقود تملیکی است و به مجرد انعقاد آن، ملکیت مال به دیگری منتقل می‌شود. همچنین بیع از عقود معوض است، یعنی در مقابل مبیع حتماً باید …

ادامه مطلب